Szałwia lekarska Salvia officinalis L.

Szałwia lakarska pochodzi od łacińskiego słowa "salvere" - "leczyć". W liściach szawii znajduje się olejek eteryczny. Dzięki zawartości garbników, kwasów organicznych, karotenu, witaminy A, C, witamin z grupy B oraz minerałów takich jak wapń, magnez, potas, sód, cynk i żelazo w szałwii jest wykorzystywana nie tylko w leczeniu i poprawianiu wyglądu naszego ciała, ale też samopoczucia. Suszona szałwia lekarska pozytywnie wpłynęła na koncentrację i pamięć, również u pacjentów z chorobą Alzheimera, odnotowano poprawę zdolności umysłowych. szałwia lekarska ma właściwości antybakteryjne i działa na wiele różnych odmian bakterii ale nie dotyczą działania przeciwgrzybiczego. zięki swoim właściwościom szałwia lekarska pomaga na wzdęcia i inne problemy z trawieniem. Napar z szałwii nie tylko wspomaga trawienie, ale również obniża poziom cholesterolu we krwi. Szałwia lekarska jest wykorzystywana w dolegliwościach związanych okresem i menopauzą. Szałwia lekarska jest składnikiem wielu kosmetyków, w tym kremów, balsamów, żeli do mycia ciała. Jest to składnik np. kremów do cery trądzikowej:szałwia lekarska pomaga z trądzikiem, łuszczycą i grzybicą, oraz kremów do cery dojrzałej, ponieważ szałwia opóźnia starzenie się skóry. Suszona szałwia jest stosowana w kuchni jako przyprawa. Szałwię można hodować jako roślinę ozdobną. W przemyśle spożywczym dodatek szałwii ma na celu poprawienie smaku i zapachu produktów. Szałwia jest też używana jako dodatek do mydeł i perfum. Szałwia lekarska jest również silnym lekiem w walce z zakażeniami i pomaga zwalczyć infekcje. Szałwia lekarska jest również silnym lekiem w walce z zakażeniami i pomaga zwalczyć infekcje. Napar z szałwii jest np. bardzo pomocny w leczeniu owrzodeń jamy ustnej lub krwawiących dziąsłach. Ponadto napar z szałwii ma właściwości wykrztuśne i ściągające, co wspomaga usuwanie wydzieliny z oskrzeli. Szałwia jest również skutecznym środkiem ograniczającym potliwość, która wynika z nadczynności tarczycy, nerwicy lub gorączki.

Melisa lekarska  Melissa officinalis L.

Melisa lekarska (Melissa officinalis), inaczej zwana cytrynowym zielem. W liściach melisy znajduje się olejek eteryczny, w którego skład wchodzą m.in cytronelal i cytryl. Składniki te obniżają próg wrażliwości układu nerwowego, działają rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit (głównie jelita grubego), działają również przeciwwirusowo. Garbniki, które znajdują się w melisie wykazują działanie antybakteryjne. W melisie zawierają się również fenolokwasy (jak np. kawowy), które wykazują działanie przeciwzapalne; flawonoidy (działające antyoksydacyjnie); śluz (działający osłaniająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych), witaminę C i żywicę. Kubek herbaty z melisy jest sposobem na skołatane nerwy, bezsenność, a także wspomaga leczenie nerwicy. Melisa lekarska działa tonizująco na układ nerwowy, dlatego jest zalecana w bólach głowy oraz zespole przewlekłego zmęczenia. Napar oraz inne przetwory z liści melisy można stosować również w stanach lękowych oraz nerwicach wegetatywnych. Sprawdza się w również w migrenowych bólach głowy. Znajduje zastosowanie także przy w stanach depresyjnych i melancholii. W ludowej medycynie melisa stosowana była jako środek łagodzący bóle menstruacyjne, z uwagi na jej działanie rozkurczające. Po spożyciu ciężkostrawnych posiłków (bigos, grochówka, dania z fasoli) warto jest wypić filiżankę herbatki z melisy lekarskiej, gdyż wspomaga ona trawienie, pobudzając wydzielanie soków żołądkowych i żółci. Jednocześnie ziele to pobudza apetyt. Picie naparu z melisy wpływa na zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi, dzięki czemu może zapobiec rozwojowi miażdżycy. Jednocześnie melisa lekarska hamuje utlenianianie tłuszczów w wątrobie, przez co zapobiega jej otłuszczaniu i innych schorzeniom. Melisa poprawia koncentrację oraz pamięć. W liściach melisy znajdują się składniki, które działają przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie. Zawarte w jej wyciągach wodnych kwasy fenolowe i taniny zwalczają m.in. wirusa opryszki wargowej. Liście melisy mają działanie antyoksydacyjne. Należą do nich polifenole oraz witamina E i beta-karoten. Melisa lekarska zapobiega uszkodzeniu błon komórkowych przez wolne rodniki tlenowe, tym samym opóźnia procesy starzenia się organizmu. Wspomaga leczenie nadczynności tarczycy. Schorzenie to objawia się nerwowością, nadmierną potliwością oraz chudnięciem. Ziele melisy łagodzą skutki użądlenia przez pszczołę lub innego owada, a także pogryzienia przez komary. Melisa lekarska jest bogatym źródłem kwasu rozmarynowego, wykazującego silne właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, stąd też często bywa składnikiem kosmetyków przeciwzmarszczkowych i przeciwtrądzikowych. Roślina ta ma również działanie przeciwgrzybicze, dlatego bywa również dodatkiem kremów do stóp i płynów do higieny jamy ustnej. Właściwości przeciwzapalne melisy lekarskiej mają zastosowanie także w zwalczaniu łupieżu specjalnymi ziołowymi odżywkami i szamponami. Olejek z melisy ma zastosowanie również w aromaterapii. Można z niego skorzystać w czasie odprężającego masażu, można również przygotować odprężającą kąpiel. W kuchni służy nadaniu daniom orzeźwiającego aromatu. Melisa znalazła zastosowanie w różnych alkoholach, lemoniadach, czy sorbetach.

Mięta Mentha sp. L.

Najbardziej rozpoznawalne odmiany mięty to: mięta pieprzowa - najpopularniejszy rodzaj mięty w Polsce. Wykorzystywana jest jako przyprawa i dodatek do deserów i koktajli, jako napar leczniczy lub jeden ze składników kosmetyków. Mięta pieprzowa to krzyżówka mięty zielonej i nawodnej; mięta zielona - ma podobne właściwości do poprzedniczki. Wykorzystywana jest w produkcji past do zębów i gum do żucia; mięta polna - najczęściej stosowana przy problemach trawiennych. Główną zaletą mięty jest jej zbawienny wpływ na podrażnienia układu pokarmowego. Wykazuje działanie rozkurczające mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, a tym samym – zmniejszające ból. Jest niezastąpiona w leczeniu problemów trawiennych, takich jak wzdęcia czy zaparcia. To wszystko dzięki zawartości mentolu, obecnego w liściach mięty, który ogranicza wydzielanie żółci. Olejek miętowy znalazł zastosowanie w walce z dolegliwościami ze strony układu oddechowego. Wyciąg z mięty stosuje się w preparatach do inhalacji, a także w rozgrzewających maściach lub wcierkach. Olejek z mięty ma właściwości antybakteryjne i wykrztuśne, dzięki czemu dużo łatwiej pozbyć się nadmiaru wydzieliny z płuc. Dodatkowo olejek z mięty jest jednym z głównych składników tabletek i pastylek na ból gardła – działa odkarzająco i przeciwbólowo, szczególnie na błony śluzowe, dając przy okazji uczucie miłego chłodu. W przemyśle spożywczym mięta pieprzowa używana jest do wyrobu cukierków miętowych oraz niektórych likierów, a także gum do żucia. Zawarty w liściu olejek łagodzi migrenowe bóle głowy.

Bazylia pospolita Ocimum basilicum L

Bazylia pospolita jest rośliną jednoroczną. Bazylia wydziela silny korzenny zapach, ponieważ zawiera wiele związków biologicznie czynnych, m.in.: garbniki, saponiny, olej, flawonoidy i sole mineralne. Oprócz walorów smakowych i aromatycznych bazylia ma też liczne walory lecznicze. Olejki aromatyczne uzyskiwane z bazylii, mają zastosowanie w aromaterapii i są cenione ze względu na ich relaksujące i antydepresyjne działania. Olejek z bazylii wdychany po ciężkim dniu pozwala się zrelaksować i usuwa zmęczenie. Świeże liście lub sok z bazylii przyspieszają regenerację skóry i łagodzą skutki ukąszeń komarów. Odwar z bazylii stosowany zewnętrznie odstrasza owady, np. komary. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, przez co ułatwia przemianę materii i niweluje wzdęcia. Świeże listki bazylii można bezpośrednio dodawać do potraw, bazylię można też suszyć, mrozić lub przygotować aromatyczną oliwę. Bazylia podnosi smak wielu potraw z dodatkiem pomidorów, roślin strączkowych, makaronu, pizzy, różnego rodzaju sałat, sosów i serów, a nawet deserów i napojów. Jest polecana jako dodatek do marynaty do mięs i ryb.

Bylica piołun Artemisia absinthium L

Bylica piołun jest to roślina wieloletnia o wzniesionym i wyprostowanym pokroju, z czasem roślina tworzy kępy. Stosowanie wewnętrznie: jako środek aromatyczno-gorzki w schorzeniach żołądka. Pobudza łaknienie, łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Dla rekonwalescentów, osób w wieku podeszłym, osób po ciężkich chorobach, operacjach w obrębie przełyku, żołądka i dwunastnicy. W chorobach dróg żółciowych takich jak: kamica żółciowa, niedrożności przewodów żółciowych czy stany zapalne dróg żółciowych. Stosowanie zewnętrznie: Przy zwalczaniu pasożytów skóry (wszy, świerzbowce) oraz owsików, gdyż działa na nie toksycznie.

Kolendra Coriandrum

Kolendra (łac. Coriandrum L.) to roślina, która znalazła zastosowanie przede wszystkim w kuchni jako przyprawa oraz dodatek do dekoracji ciast, kolendra ma liczne właściwości lecznicze. Owoce kolendry stosuje się w medycynie naturalnej jako składnik preparatów złożonych i mieszanek ziołowych na niestrawność i w walce z pasożytami jelitowymi. Natomiast pozyskiwany z owoców (nasion) kolendry olejek, a zwłaszcza zawarty w nim linalol, wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, w tym jelit, a co za tym idzie - działa wiatropędne. Liście kolendry to większa ilość witamin, ale mniej minerałów. Nasiona kolendry będą bogatsze w minerały ale uboższe w witaminy.

Macierzanka tymianek, tymianek właściwy Thymus vulgaris L.

Tymianek stosuje się jako aromatyczną przyprawę, zwłaszcza w kuchni francuskiej. oślina lecznicza. Ma działanie bakterio- i grzybobójcze oraz wykrztuśne. Używa się go przy kaszlu, dolegliwościach gardła (kaszel, chrypka) do poprawiania apetytu, a także trawienia. Zawarte w liściach substancje wykazują również działanie przeciwutleniające. Ze względu na swoje właściwości stosowany do przygotowania płukanki gardła, naparu inhalacyjnego a także do sporządzania płukanki do pielęgnacji włosów. Swoje właściwości roślina zawdzięcza szeregowi składników aktywnych. Wśród nich można wymienić: olejki eteryczne z dużą przewagą tymolu, minerały (m.in. potas, wapń, fosfor, magnez), witaminy z grupy B, witaminę C, flawonoidy.

Podbiał pospolity Tussilago farfara L.

Podbiał pospolity jest popularną byliną w ziołowych apteczkach dzięki wykazywanym właściwościom leczniczym: właściwości przeciwkaszlowe i wykrztuśne - zawarty w podbiale śluz jest pomocny w wykrztuszaniu i zwalczaniu kaszlu. Syrop z podbiału podaje się osobom chorującym na zapalenie gardła czy krtani oraz z podrażnioną błona śluzową jamy ustnej; właściwości przeciwbakteryjne - kwasy fenolowe to skuteczny środek w walce z bakteriami; właściwości przeciwzapalne i neuroprotekcyjne - preparaty z podbiału świetnie sprawdzą się w zwalczaniu stanów zapalnych, zwłaszcza górnych dróg oddechowych. Właściwości przeciwutleniające i antynowotworowe - działanie podbiału w tym przypadku jest odczuwalne, jeżeli preparaty były stosowane długotrwale przez kilkanaście lat. Badania podbiału wykazały, że roślina ta może zapobiegać białaczce oraz nowotworom okrężnicy.

Lepiężnik różowy Petasites hybridus L.

Lepiężnik cieszy oko wczesną wiosną, ale także stanowi pożytek dla pszczół. Lepiężnik ma szerokie zastosowanie w lecznictwie: migrenowe bóle głowy i trudno gojące się ranami, trądzik, egzema, łuszczyca. Sięgać powinni po nią alergicy, gdyż skutecznie udrożnia nos oraz zwalcza łzawienie i zaczerwienienie oczu. W przypadku kolek i wzdęć, poprawia trawienie, podnosi apetyt, zwiększa wydzielanie soków żołądkowego, jelitowego, trzustkowego i śliny. Ze względu na właściwości wykrztuśne wspomaga leczenie nieżytu górnych dróg oddechowych, ułatwia oddychanie, stymuluje wydzielanie flegmy i łagodzi uporczywy kaszel, w leczeniu skojarzonym chorych z astmą oskrzelową i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Lepiężnik znany jest z działania uspokajającego, wskazany jest osobom często narażonym na czynniki stresogenne i mającym problemy ze snem. Przeznaczony jest także dla kobiet o silnych bólach menstruacyjnych. Wspomaga oczyszczanie organizmu ze szkodliwych substancji, wykazuje działanie rozkurczowe, żółciopędne, przeciwpasożytnicze, spazmolityczne, moczopędne, napotne i przeciwzapalne.

Miodunka pstra Pulmonaria saccharata

Jest rośliną okrywową o ozdobnych liściach jest miodunka pstra (Pulmonaria saccharata), która świetnie rozjaśni zacienione zakątki ogrodu. Wonne kwiaty stanowią pożytek dla pszczół oraz wielu innych owadów szukających pokarmu po wiosennym przebudzeniu. Miodunka jest również rośliną leczniczą, surowcem są liście zbierane późną wiosną. Zawiera flawonoidy, garbniki, kleje roślinne (śluz), saponiny oraz witaminę C, nie zawiera alkaloidów. Dzięki wysokiej zawartości śluzu jest stosowana w leczeniu chorób płucnych, zwłaszcza w przypadkach chronicznego zapalenia oskrzeli. Garbniki wpływają na zmniejszenie stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej oraz gardła, wstrzymując rozwój drobnoustrojów.

Rumianek pospolity Matricaria chamomillaL.

Surowcem leczniczym rumianku są koszyczki, stosuje się w stanach zapalnych błony śluzowej gardła i jamy ustnej (w postaci płukanek), doustnie w zapaleniach układu pokarmowego i dróg moczowych, zewnętrznie w postaci okładów i przemywań w okulistyce w przypadku stanów zapalnych spojówek i brzegów powiek oraz problemach skórnych ( owrzodzenia skóry, rumień i świąd skóry, odleżyny), czy żylakach odbytu, zapobiega wzdęciom, działa wiatropędnie i przywraca prawidłową perystaltykę jelit, w postaci okładów i jako składnik maści w przypadku trudno gojących się ran, oparzeń termicznych I i II stopnia, oparzeń słonecznych i owrzodzeń, napar z rumianku wykazuje właściwości rozluźniające i odprężające. Żele łagodzą podrażnienia, zmniejszają zaczerwienienia i pieczenie skóry wokół oczu. Szampony na bazie wyciągu z rumianku są przeznaczone do włosów blond ze względu na swoje właściwości rozjaśniające. Przemywanie twarzy tonikiem zawierającym wyciąg z rumianku powoduje, że cera jest odświeżona i nabiera blasku.