Test do samobadania

Typologia osobowości zawodowych według Hollanda

Relacje między środowiskiem pracy a osobowością badał m.in. John L. Holland, amerykański uczony, wybitny doradca zawodowy, psycholog, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Minnesota. Zwrócił on uwagę, że warunki, w jakich pracują reprezentanci różnych profesji wywierają wpływ na cechy charakteryzujące ich psychikę.
Uwzględniając fakt harmonijnego dopełniania się właściwości środowisk pracy oraz cech umysłowości i charakteru wykonujących ją pracowników, autor ten wyróżnił sześć typów osobowości zawodowych. Tworza je: (1) typ realistyczny (R), (2) typ badawczy (C), (3) typ artystyczny (A), (4) typ społeczny (S), (5) typ przedsiębiorczy (E) oraz (6) typ konwencjonalny (C)

Heksagonalny model osobowości Hollanda

Liczby określają "pokrewienstwo" pomiędzy typami osobowości.

Realistyczny typ osobowości zawodowej

Człowiek prezentujący realistyczny typ osobowości zachowuje się w pracy w sposób konkretny, rzeczowy, praktyczny. Kieruje się zdrowym rozsądkiem, ceni wartości przydatne w życiu codziennym, w tym korzyści materialne, status społeczny, odwagę, siłę charakteru, władzę. Charakteryzuje go bezpośredni i szczery sposób zachowania się, wytrwałość i konsekwencja w realizacji podejmowanych zadań. Polega na samym sobie, jest gospodarny, raczej mało towarzyski, niewiele obchodzą go sprawy ogólnospołeczne. Nie lubi wgłębiania się w teorie i prowadzenia spekulacji umysłowych.
Wyróżnia się wśród innych ludzi zdolnośściami oraz umiejętnościami praktycznymi. Lubi manipulować urządzeniami, posługiwać się narzędziami i przedmiotami, ale także opiekować się zwierzętami i zmagać z naturą (w tym wykonywać prace wymagające dużego wysiłku i osobistej sprawności) pod warunkiem jednak, że wykonuje czynności, które już wcześniej w dostatecznym stopniu opanował. Interesuje się wydobywaniem i przetwarzaniem surowców, oraz pracami wykonywanymi przez rzemieśślników, robotników, rolników, hodowców i ogrodników, leśników. Odpowiadają mu zawody tokarza, elektryka, mechanika, stolarza czy kierowcy oraz profesje rolnicze, zootechniczne, leśnicze, pożarnicze, chroniżce ludzkie mienie itp.

Badawczy typ osobowości zawodowej

Ludzie reprezentujący typ badawczy ceniż przede wszystkim wartośści poznawcze. Charakteryzuje ich umysłowa niezależność, a zarazem zdolność precyzyjnego opisywania oraz chłodnego i racjonalnego analizowania oraz wyjaśniania rzeczywistości. Potrafią wcześniej niż inni dostrzec rzeczywiste problemy występujące w świecie, trafniej je sformułować w formie pytań, bardziej dociekliwie niż inni analizować i rozważać oraz twórczo rozwiązywać. Wnikliwie studiują osiągnięcia nauki, a zarazem odnoszą się do nich krytycznie, ufając wyłącznie twierdzeniom w pełni racjonalnym, opartym na danych poznawczo-obiektywnych.
Sa skłonni wykonywać prace wymagające dużej dozy samodzielności, autorefleksji i autokrytycyzmu. Przy czym pociąga ich prowadzenie obserwacji naukowych, rozważań metodologicznych i teoretycznych, w tym abstrakcyjnych anali matematycznych i technicznych. Mają œwiadomość, że są osobami zdolnymi, inteligentnymi, umiejącymi pracować systematycznie i metodycznie, natomiast w zasadzie nie interesują się walką o przywództwo, sprawowaniem wła-dzy czy obejmowaniem stanowisk kierowniczych.
Najbardziej odpowiadają im zawody wymagające ustawicznego samokształcenia oraz prowadzenia pogłębionych, racjonalnych osobistych dociekań, takie jak np.: pracownicy naukowo-badawczy, analitycy, biolodzy, biochemicy, chemicy, fizycy, programiœci, astronomowie, socjolodzy, statystycy, geografowie, farmaceuci, meteorolodzy, filozofowie, matematycy, politolodzy.

Artystyczny typ osobowoœci zawodowej

Jednostki prezentujące artystyczny typ osobowoœci zawodowej wyróżniają się skłonnością do obcowania ze sztuką oraz dążeniem do pomnażania i tworzenia piękna. Ceniż zdarzenia, zjawiska oraz przedmioty charakteryzujące się wysokimi walorami estetycznymi i artystycznymi. Lubią nie tylko otaczać się dziełami oryginalnymi i samodzielnie je tworzyć, w tym zajmować się muzyką czy literaturą, ale także kreować i rozwijać nowe pomysły.
Okazują się niezależni i odkrywczy w wyrażanych spostrzeżeniach i wypowiadanych sądach, a przy tym są spontaniczni i ekspresywni. Mają skłonność do analizowania przeżyć innych osób, oraz wgłębiania się w samych siebie, reagując przy tym intuicyjnie a zarazem wrażliwie i delikatnie.
Wyróżniają się szczególnymi talentami, zdolnościami plastycznymi, dramaturgicznymi, językowymi czy innymi niezbędnymi do uprawiania i zajmowania się sztuką. Mówi się o nich, że są osobami niezorganizowanymi czy nawet niepoukładanymi, a przy tym idealistami. Nie lubią pracy biurowej, zajęć powtarzających się oraz wymagających rutyny. Preferują zawody twórcze: muzyków, dyrygentów, malarzy, projektantów mody, architektów, aktorów, tancerzy, plastyków, fotografów, wizażystów, grafików, ilustratorów pism itp.

Społeczny typ osobowości zawodowej

Osoby charakteryzujące się typem społecznym lubią utrzymywać bliskie kontakty z innymi ludźmi, komunikować się z nimi, otaczać ich troską i opieka.są skłonni udzielać pomocy, doradzać, informować, wyjaśniać, wychowywać, pielęgnować, leczyć. Wyróżniają się zdolnością rozumienia punktu widzenia partnerów, słuchania ich, wczuwania się w to, co przeżywają oraz stosownego empatycznego reagowania i innymi kompetencjami sprzyjającymi kontaktom międzyludzkim. W życiu kierują się wartościami etycznymi, w tym w szczególności dobrem innych ludzi, nieraz stając się dla nich niezawodnym oparciem.
Są ciekawi spraw nurtujących całą wspólnotę, stąd włączają się w dyskusję nad problemami oraz podejmują próby ich efektywnego rozwiązywania, przejawiając przy tym skłonność do inicjowania i podejmowania działań prospołecznych. W kontaktach z innymi ludźmi okazują poczucie taktu, są zdolni przedkładać potrzeby ogólne nad własne, charakteryzują się umiejętnościami niezbędnymi do prowadzenia negocjacji, zapobiegania i łagodzenia konfliktów oraz sprawowania władzy. Wybierają zawody pedagogiczne, pielęgniarskie, lekarskie, ratownicze, trenerskie, pracowników socjalnych, terapeutów, logopedów, masażystów, kelnerów itp. Nie odpowiada im natomiast praca naukowa, inżynieryjna i techniczna, a także profesje wymagające wysokich kompetencji manualnych.

Przedsiębiorczy typ osobowości zawodowej

Wyróżnikiem zachowania się jednostek reprezentujących typ przedsiębiorczy osobowości zawodowej jest dążenie do sukcesów. W trakcie realizacji założonego, wyznaczonego sobie celu ekonomicznego lub politycznego, potrafią kierować innymi ludźmi, a często także ustawiać ich w sposób dla siebie wygodny manipulować nimi są skłonne pociągać za sznurki, lubią posiadać wpływy, znajdują upodobanie w sprawowaniu władzy. Nudzi ich natomiast zajmowanie się nauką, rozważanie kwestii nieistotnych z praktycznego punktu widzenia, abstrakcyjnych, ogólnych, wyłącznie teoretycznych.
Są energiczni, optymistyczni, w życiu społecznym dominujący, towarzyscy, ambitni, impulsywni, skłonni do kierowania się przyjemnością. Wykazują wysokie poczucie własnej wartości, zazwyczaj oparte na głębokim, osobistym, potwierdzającym się w praktyce przekonaniu, że potrafią osiągać ambitne cele,sąprzy tym lubiani, prezentują też zdolności krasomówcze.
Sprawdzają się jako organizatorzy życia społecznego, w tym menedżerowie biznesu i politycy. Szczególnie odpowiada im praca w charakterze adwokatów, prokuratorów, doradców, agentów ubezpieczeniowych, pośredników handlowych, zwierzchników wewnętrznych jednostek organizacyjnych oraz kierowników przedsiębiorstw.

Konwencjonalny typ osobowości zawodowej

Osoby prezentujące konwencjonalny typ osobowości zawodowej są dobrze zorganizowane i rozważne. W pracy potrafią się kontrolować, zachowują się konformistycznie,są lojalne i posłuszne, okazują się systematyczne i wydajne. Unikają sytuacji niejasnych i niedookreślonych, improwizowanej aktywności zawodowej, postępowania, w którym strategia działania okazuje się sprecyzowana w niedostatecznym stopniu. Lubią pracować w sposób uporządkowany, zarabiać pieniżdze i oszczędzać. Odnoszą sukcesy w biznesie, a mimo to zmagają się z kompleksami. Ujawniają szczególne zdolności niezbędne do wykonywania pracy biurowej, w tym nierzadko wysokie kompetencje obliczeniowe oraz umiejętność dokładnego wykonywania instrukcji. Unikają konfliktów,sąsubordynowani, praktyczni, dobrze zorganizowani. Odpowiada im praca w administracji, w zawodach urzędników, statystyków, scenografów, notariuszy, radców prawnych, archiwistów, agentów celnych, agentów ubezpieczeniowych, księgowych, rachmistrzów itp.

Zmiany w świecie pracy

Gromadząc informacje o różnych stanowiskach pracy, zwróć należy uwagę na ustawiczne dokonujące się w nich zmiany. Zmieniają się w szybkim tempie metody, sposób i okoliczności zawodowej aktywności pracowników.

Wywołuje je gwałtowny rozwój:
1. wiedzy i technologii,
2. procesów komunikacji społecznej,
3. globalizacji,
4. fragmentaryzacji kultury
5. stale nasilające się tendencje do manipulowania jednostkami (grupami).

W konsekwencji człowiek jest zmuszony do działania w sytuacjach niedookreślonych, w znacznym stopniu niejasnych, a zarazem w warunkach ustawicznie narastającego osobistego ryzyka. Rozwój wiedzy i nowych technologii Rozwój wiedzy i nowych technologii jest tak szybki, że kompetencje, które nabywasz dziś w szkole, mogą za kilka lat w życiu zawodowym okazać się nie wystarczające. Fakt, że nabywane informacje oraz oparte na nich strategie działania i umiejętności szybko się starzeją prowadzi do wniosku,że powinieneś systematycznie uzupełniać już raz opanowaną wiedzę oraz uformowane sprawności. A zatem kształcić się należy się ustawicznie,przez całe życie. To zaś oznacza, że wybierając taką szkołę, która nauczy metod samokształcenia, umożliwiając dzięki ich opanowaniu doskonalenie własnych kompetencji zawodowych oraz twórcze rozwiązywanie problemów. Pojawiło się, utrzymuje i stale wzrasta społeczne zapotrzebowanie na pracę osób z właściwie pogłębionym przygotowaniem elektronicznym. Wydaje się, że jest to tendencja relatywnie stała, urządzenia przetwarzające informacje służą praktycznie wszystkim ludziom, także w ich życiu codziennym.